VAKIF SİSTEMİ NEDİR ?

Osmanlı Devleti’de Türk – İslam Devletleri’nde olduğu gibi, servet ve mülkiyetin toplumun tüm katmanlarına eşit olarak paylaştırılarak, ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmıştır.

✱ Bu amaca ulaşmak için Osmanlı Devleti vakıflardan istifade yoluna gitmiştir. Vakıflar, toplumsal dayanışma ve sosyal refahı artırmak için bir çok yatırım yapmışlardır.

Vakıfların faaliyetleri:

• Vakıflarda biriken paralar geri ödeme şartıyla tüccarlara kredi olarak verilmiş ve bu durum ticarî hayatı canlandırmıştır.
• Mahalleler maddi sıkıntıya düştüğünde desteklenmiş.
• Ulaşım için gerekli olan han, kervansaray ve yolların yapımı ve işletilmesi gerçekleştirilmiştir.
• Özellikle devletin kuruluş döneminde fethedilen yerlerin Türkleşmesi için yapılan iskân faaliyetlerinde,
• Hayır amaçlı kurumlar finanse edilerek korunmuştur.
• Köy, kasaba ve şehirlerin sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanmasında, kullanılmıştır.
• Sağlık, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yapılmasında, etkili olmuştur.
• Şehir duvarları ve kaleler inşa edilerek savunma çabalarına katkıda bulunulmuş.
• Vakıflarda toplanan avarız akçesi ile ortak giderin karşılanmasında devlet vakıflardan yararlanmıştır.

Vakıflar sayesinde devlet birçok eğitim kurumları açarak çok değerli bilim adamlarının yetişmesini sağlamıştır. Vakıflar sayesinde binlerce ciltlik kütüphaneler kurulmuş ve halkın kültürel seviyesi artmış, kurulan imarethaneler (aşevi) ile binlerce yoksul insan karnını doyurmuş ve devlet halkına olan vazifelerini (sosyal devlet anlayışı) yerine getirmiştir ;

Vakıfların Gelirleri

Vakıflar yaptıkları faaliyetler karşılığında vergi vermemişlerdir. Gelirleri ise;

• Nakit para bağışı,
• Kira getiren bir gayrimenkulün bağışlanması,
• Bağışlanan herhangi bir varlığın satılarak nakite dönüştürülmesi,
• Vakfedilen arazilerin ekilerek elde edilen ürünlerin geliri gibi farklı yollardan gelir elde edilmekteydi.