Asıl adı Hasan bin Ali bin İshak Tusi’dir. 1018 yılında Horosan’ın Nukan kasabasında doğmuştur. Yirmi dokuz sene Büyük Selçuklu Devleti’ne hizmet etmiştir. Yazdığı eserler geleceğe ışık tutmuştur (Özellikle Siyasetnâme). Ailesinin maddi durumu iyi olduğundan mükemmel bir eğitim almıştır. On yaşlarında hafız olmuş, fıkıh, hadis ve edebiyatta yazma ve güzel konuşma alanında kendini yetiştirmiş ve dönemin Abbasi Halifesi Kaim bi – Emrillah ona Nizamülmülk unvanını vermiştir. Alparslan ve Melikşah’ın vezirliğini yapan ve ünlü Nizamiye Medreseleri’nin kurucusu olan Nizamülmülk, 1092 yılında Nihavent’te uğradığı bir saldırı sonucu hayatını kaybetmiştir.