Mevlana Celaleddin-i Rumi, genellikle sadece Mevlana olarak anılır ve Batı dünyasında Rumi adıyla bilinir, 13. yüzyılın en etkili İslam düşünürlerinden, şairlerinden ve Sufi mistiklerinden biridir. 1207 yılında günümüz Afganistan’ının Belh şehrinde doğdu, Moğol istilaları nedeniyle ailesiyle birlikte Orta Doğu’ya göç etti. En çok Konya’da geçirdiği yıllarla bilinir ve burada 1273 yılında vefat etti.

Hayatı ve Eğitimi

Mevlana, Horasan eruditi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve babası Bahaeddin Veled, döneminin saygın âlimlerindendi. Ailesiyle birlikte yaptığı uzun göç sonrası, önce Suriye’ye, ardından da Konya’ya yerleşti. Konya’da, dönemin Selçuklu başkenti olması nedeniyle bir ilim ve kültür merkezi haline geldi. Mevlana burada ilahi aşkı öğreten bir Sufi olarak tanınmaya başlamış ve eserleriyle büyük ün kazandı.

Eserleri ve Felsefesi

Mevlana’nın felsefesi, insanın içsel dünyasını keşfetme ve bireyin Tanrı’ya olan spiritüel yolculuğunu ifade etme üzerine kurulu. En bilinen eseri, kapsamlı Farsça şiir koleksiyonu olan Mesnevi’dir. Mesnevi, altı ciltten oluşur ve Sufi düşüncenin en önemli metinlerinden biri olarak kabul edilir. Ayrıca Divan-ı Kebir, Fîhi Mâ Fîhi ve Mektubat gibi eserleri de bulunuyor.

Mevlana’nın öğretileri, insanları din, dil, ırk ve milliyet ayrımı gözetmeksizin sevgi ve hoşgörüye davet eder. Onun “Ne olursan ol yine gel,” sözü, dünya çapında birçok kişi tarafından benimsenen evrensel bir mesaj olarak kabul edilir.

Mevlevilik

Mevlana’nın ölümünden sonra, öğretileri üzerine kurulan tarikat Mevlevi Tarikatı olarak bilinir ve dervişleri genellikle “sema” adı verilen dönen danslarıyla tanınır. Bu dans, onların mistik bir ibadet şekli ve Tanrı’ya ulaşma yöntemi olarak görülür. Mevlana, özellikle eserleri ve felsefesiyle, bugün bile global bir figür olarak, pek çok kültür ve toplumda sevgi, barış ve anlayışın simgesi olarak anılıyor.