Ezoterizm ve İnisiyasyon Nedir? Tarihi ve Felsefi Yaklaşım

Ezoterizmin Osmanlıca karşılığı ” Batınılik ” tir. Batın; iç yüz, içteki anlamındadır. Bunun Türkçe karşılığı sözcüğüdür. ” içreklik “” Ezoterik ” , ” İçrek ” demektir. Bu sözcük ” içte kalan, saklı ” anlamına gelir.

” Ezoterik bilgiler “  denildiği zaman, herkese açıklanmayan, ancak belli eğitimlerden geçip o bilgileri almaya hak kazanmış kişilere verilen bilgileri kastedilmektedir.

Ezoterizm ile inisiyasyon arasındaki ilişkiye gelecek olursak şunları söyleyebiliriz: İnisiyasyon, ezoterik bilgilerin bir mürşit ( yol gösterici ) tarafından müritlere ( Öğrencilere ) belirli bir program dahilinde aktarılıp uygulatılmasıdır. Bu inisiyasyonu hakkıyla tamamlayabilen müritler de daha sonra mürşit olacaklardır.

Şimdi bir de ezoterizmin tersi olan ” egzoterizm ” kavramını ve konumuzla bağlantısını ele alalım. Egzoterizmin Türkçe karşılığı ” dışrak “, Osmanlıca karşılığı ise ” harici “dir. Egzoterik bilgiler, inisiyasyonların herkesçe bilinebilen, sıradan bağlangıç bilgileri olmaktadır. Zaten tüm inisiyasyonlarda öğrenci, eğitime önce ” egzoterik ” bilgilerle başlayıp, zaman içerisinde göstermiş olduğu samimi çabalarına göre yükselerek daha derin, ezoterik bilgileri almaya hak kazanırdı.

Bu yüzden pek çok tarikatlarda kişler, harici ve batini olarak ikiye ayrılmaktadır. Yani dışrak ve içrek. Batını olanlar hakikatı daha yakından sezip kavramış olanlardır. Harici olanlar ise, henüz o hakikete temas etmemiş, ama onu elde etme yolunda çalışanlardan oluşur. Bu öğrenim şekli yaşamın hemen hemen tüm alanlarında karşımıza çıkar. Bu ayrım, anlayış farklılıklarından doğmaktadır. Herkesin zihin seviyesi ve anlayış yeteneğ farklı olduğundan, ezoterik bilgiler ancak onları anlayıp insanlığın hayrına kullanabilecek kişilere verilmekteydi.

İçinde yaşadığımız çağda artık elbette böyle bir durum söz konusu değildir. Eski zamanlarda mabetlerde büyük bir gizlilikle öğretilen ezoterik ve okült bilgiler, artık herkesin ulaşabileceği kitapların sayfalarında yer almaktadır. Çünki insanlığın ortalama seviyesi o devirlere göre çok yükselmiştir.

İnisiyasyon ve Ezoterizm 

İnisiyasyon kelimesi, kök olarak Latince “ initiatio ” dan gelir. Fransızca’ da ve İngilizce’de  ” initiation ” olarak geçer. Osmanlıca karşılığı ” tedris, irşat “; türkçe anlamı ise ” öğretme, doğru yolu gösterme ” şeklindedir.

İnsanlık tarihi boyunca oluşmuş birtakım eski gelenekler vardır. Bunlar, genellikle ezoterik ( içrek,gizli  ) yapıdadırlar. İnisiyasyon; bu ezoterik bilgilerin, bunları öğrenmeye talip olanlara, yani “ inisiye “lere, ” inisiyatör “ler tarafından birtakım özel şartlara bağlı olmak kaydıyla aktarıldığı merkezlerdeki eğitim biçimidir.

Bu eğitim ezoterik olması, bilinenlerin herkese açıklanmaması gerektirmektedir. Pek çok şeyler gizli tutulur, herkese söylenmez. Bunlar ancak bu eğitimi alabilmeye layık olan sınırlı sayıda kişiye ( inisiyeler ) açıklanır. Bu, ana prensiplerden biridir.

İnisiyasyon, sadece sırların öğretilmesinde izlenen yöntemlerden, merasimlerden ibaret değildir. İnisiyatör, inisiyeyi gayet kontrollü bir şekilde yetiştirir. Ona belirli uygulamaları yaptırır, birtakım imtihamlardan geçirir. Kişilerin bu imtihanlar sırasında yaşamış oldukları haletler de inisiyasyonu meydana getirmektedir.