Merkantilizm Coğrafi Keşiflerden sonra Avrupa’da yeni bir ekonomik model ortaya çıktı.
16. yüzyılda Batı Avrupa’da başlamış ekonomik bir teoridir. Buna göre bir milletin refahı anaparanın miktarına bağlıdır. Ekonomik servet ve büyüklük devletin elinde tuttuğu altın ve gümüş miktarı ile orantılıdır. Yani bir devletin ne kadar çok altın ve gümüşü varsa o kadar zengindir. Bu sisteme göre yönetim, ekonomide korumacı bir rol oynamalı dış alımı sınırlandırmalıdır.
Adı : Merkantilizm
Felsefesi : Bir ülke ne kadar çok değerli madene ve paraya sahipse o kadar zengin sayılıyordu.
Temel İlkesi : İthalatı kısıtlayıp, ihracatı teşvik ederek devleti güçlü ve zengin bir hale getirmek.
Merkantilizm’in En Önemli Temsilcisi : Adam Smith

Merkantilizm ve Avrupa

Merkantilizm ilkeleri doğrultusunda hareket eden Avrupa ülkeleri iç ve dış ticarete önem vererek birbirleriyle sömürge, ham madde ve pazar arayışı rekabetine girdiler.

Merkantilizm ve Osmanlı

Osmanlı Devleti merkantilizm anlayışının aksine daha çok iç piyasada halkın ihtiyaçlarını karşılayabilmeyi amaçlamıştır. Bunun için gerekirse ihracat sınırlandırılıyor, ithalat teşvik ediliyordu. Bu durum ise Avrupalı devletlerin uyguladığı ekonomik model anlayışının tam tersi idi.

Osmanlı’da Merkantilizmin Etkisi

Avrupalıların uyguladığı Merkantilizm politikasının uygulama alanı Osmanlı Devleti olmuştur. Kapitülasyonlardan faydalanan Avrupa malları Osmanlı pazarlarını istila etmiştir. Osmanlı ekonomisi çökmüş köyden şehre göçler yaşanmıştır. Şehirde işsizlik artarak toplumun huzuru bozulmuştur. Bu durum halkta hoşnutsuzluğa neden olmuştur.

BİLGİ NOTU :
XVII ve XVIII. yüzyıllarda siyasi gücü azalan Osmanlı Devleti, Avrupalı devletlere tanıdığı kapitülasyonları sürekli genişletmiş, bu durum yabancı tüccarları yerli tüccarlardan avantajlı duruma getirmiştir. Böylece Avrupalılar Osmanlı Devleti’nin gelişmesini engellerken kendileri zenginleşmişlerdir.