Basmacı Hareketi
Basmacı Hareketi , Özbeklerin Sovyet yönetimine karşı Orta Asya’da çıkardıkları ayaklanmadır. Ayaklanma 1917 yılında 1934 yılına kadar sürmüştür.
Ayaklanmayı çıkaranlar kendilerine Korbaşılar demişlerdir ve Türkmenistan da bu harekat Korbaşılar Hareketi olarak bilinmiş ve milli direniş hareketi olarak tarihe geçmiştir.
Bolşeviklerin Hokank’dı ele geçirmesinden sonra Özbekistanda bulunan Fergana Vadisinde Ergaş Bey öncülüğünde Basmacı Hareketi başlamıştır. Bağımsızlık yanlısı çeteler kısa sürede örgütlenmiş ve ayaklanma kısa sürede büyük bir isyana dönüşmüştür.
Enver Paşa Türkistan’ı Sovyetlere karşı ayaklandırmak için Özbekistan da bulunan Buhara’ya gitmiştir. Fakat İbrahim Bey Jön Türklerin önderi olan ve 2.Abdülhamit tahttan indirdiği gerekçesi ile Enver Paşa tutsak etmiştir. Yine de Basmacıları ayaklandırmayı başaran Enver Paşa Kızıl Ordu’ya karşı girdiği çatışmada öldürülmüştür. Enver Paşa öldürüldükten sonra Hacı Sami önderliğinde Basmacılar tekrar örgütlenmişlerdir. Kızıl ordu Türkmenistan’ı ele geçirdikten sonra Basmacıların önderlerini idam etmiştir. Bu kez Cüneyd Bey Basmacıları tekrar örgütlemiş ve bazı yerleri ele geçirmiştir.
Sovyetler özel yetkili bir mahkeme kurarak her Basmacı için bütün kabilesinin sorumlu tutulacağını bildirdiler ve bu kararlarını uygulamaya koydular. Hareket 1934 tarihine kadar sürdü ve Sovyetlerin zaferi ile sonuçlanmıştır.
